Trwa proces urzędników odpowiedzialnych za organizację lotu smoleńskiego. Ordo Iuris reprezentuje rodziny ofiar

Adobe Stock

· Instytut Ordo Iuris reprezentuje siedmioro przedstawicieli rodzin ofiar katastrofy smoleńskiej w procesie dotyczącym zaniedbań w organizacji lotu z 10 kwietnia 2010 r.

· Postępowanie przed Sądem Apelacyjnym w Warszawie toczy się przeciwko ówczesnemu szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Tomaszowi Arabskiemu oraz urzędniczce KPRM.

· Oboje byli już skazani przez Sąd Okręgowy w Warszawie 13 czerwca 2019 r. Pozostali oskarżeni zostali uniewinnieni.

· 2 lata później wyrok w przeważającej części został utrzymany w mocy przez Sąd Apelacyjny w Warszawie.

· Sąd Najwyższy natomiast, wyrokiem z 12 grudnia 2023 r., uchylił orzeczenie Sądu Apelacyjnego.

· Obecnie sprawa wróciła do ponownego rozpoznania i toczy się w VIII Wydziale Karnym Sądu Apelacyjnego w Warszawie.

· Sąd, m.in. na wniosek obrońcy Tomasza Arabskiego, wyłączył wszystkich sędziów tego wydziału od orzekania w sprawie.

· Instytut Ordo Iuris złożył w Sądzie Apelacyjnym wniosek o przyspieszenie rozpoznania sprawy.

Sprawa toczy się od 2014 r. i została zainicjowana przez rodziny części ofiar katastrofy smoleńskiej, które złożyły do sądu subsydiarny akt oskarżenia przeciwko urzędnikom Kancelarii Premiera odpowiedzialnym za organizację lotu do Smoleńska z 10 kwietnia 2010 r. W czerwcu 2019 r. Sąd Okręgowy w Warszawie, po latach procesu, uznał dwóch z pięciu oskarżonych winnymi niedopełnienia obowiązków. Działali oni przez to na szkodę zarówno interesu publicznego, polegającego na prawidłowym przygotowaniu i organizacji wizyt zagranicznych Prezydenta RP, oraz interesu prywatnego, polegającego na zapewnieniu bezpieczeństwa uczestników podróży do Smoleńska 10 kwietnia 2010 r. Tomasz Arabski został skazany na karę 10 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby wynoszący 2 lata, a urzędniczce KPRM sąd pierwszej instancji wymierzył karę 6 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem jej wykonania na okres próby jednego roku.

Apelację od tego orzeczenia wniosła zarówno prokuratura (na niekorzyść wszystkich oskarżonych), jak i obrońcy dwojga skazanych nieprawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego. 25 czerwca 2021 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie utrzymał w przeważającej części orzeczenie w mocy, uzupełniając nieznacznie opis czynu.

Następnie do Sądu Najwyższego wpłynęły kasacje złożone przez prokuraturę (na niekorzyść jednego z oskarżonych, który został uniewinniony przez Sąd Okręgowy oraz Sąd Apelacyjny), jak i obrońców skazanych. Wyrokiem z 12 grudnia 2023 r. SN kasację prokuratora oddalił, natomiast uwzględniając kasację obrońców uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego, skazujący Tomasza Arabskiego i urzędniczkę KPRM, i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania przez Sąd Apelacyjny.

Rozprawa przed SA była wyznaczona na 20 maja 2024 r., jednak 24 kwietnia 2024 r. do sądu wpłynął wniosek obrońcy oskarżonego Tomasza Arabskiego o wyłączenie sędziego. Postanowieniem z 30 kwietnia Sąd Apelacyjny w Warszawie wyłączył część sędziów VIII Wydziału Karnego od udziału w tej sprawie. Następnie 17 maja sąd wyłączył pozostałych sędziów ze składu orzekającego w tym postępowaniu. Powodem wyłączenia był fakt, że byli to sędziowie z nadania zreformowanej KRS. W związku z tym, przewodnicząca wydziału skierowała sprawę do ponownego losowania sędziego z innego wydziału.

Sprawa została zarejestrowana w II Wydziale Karnym 22 maja 2024 r. Już tydzień później w aktach znalazł się wniosek o wyłączenie kolejnego sędziego – Ewy Leszczyńskiej-Furtak. Wniosek ten złożyła sędzia osobiście, a postanowieniem z 21 czerwca Sąd Apelacyjny w Warszawie nie uwzględnił żądania, nie dopatrując się podstaw do wyłączenia sędziego.

Instytut Ordo Iuris złożył do Sądu Apelacyjnego wniosek o przyspieszenie rozpoznania sprawy. Pełnomocnicy rodzin ofiar katastrofy wskazują, że przekazanie sprawy do ponownego losowania i konieczność zapoznania się na nowo przez wylosowanego sędziego z obszernym materiałem dowodowym (który liczy obecnie ponad 100 tomów akt), a następnie rozpoznanie apelacji, w świetle zbliżającego się terminu przedawnienia, prowadzi do destabilizacji procesu, która może mieć bardzo konkretne skutki procesowe. Uchylenie i umorzenie postępowania z uwagi na przedawnienie, otworzy Rodzinom Ofiar Katastrofy Smoleńskiej możliwość dochodzenia roszczeń od Polski przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Prawnicy podkreślają, że jest to sprawa szczególna, szeroko komentowana przez opinię publiczną, a jej zakończenie merytorycznym rozstrzygnięciem jest wyjątkowo istotne z punktu widzenia interesu całego społeczeństwa polskiego oraz na arenie międzynarodowej.